بزرگداشت علمای معظم سید نور الدین و سید عبدالله جزایری در شوشتر/+تصاویر

بزرگداشت علمای معظم سید نور الدین و سید عبدالله جزایری در شوشتر برگزار شد.

به گزارش سفیر شوشتر،مراسم بزرگداشت علمای معظم سید نور الدین و سید عبدالله جزایری در شوشتر با حضور مسئولین و طلاب حوزه علمیه برگزار شد.

سید عبدالله بن نورالدین جزایری

تولد

سال‌ ولادت‌ او را برخی‌ ۱۱۰۴، برخی‌ ۱۱۱۲ و برخی‌ ۱۱۱۴ دانسته‌اند. محمد جزایری‌ با مقایسه نسخه خطی‌ تحفه ‌العالم‌ با نسخه چاپی‌ آن‌ ۱۱۱۴ را که‌ در نسخه چاپی‌ آمده‌، تصحیف‌ شده‌ دانسته‌ و تاریخ‌ دقیق‌ تولد او را ۷ شعبان‌ ۱۱۱۲ ذکر کرده‌ است‌. در تأیید نظر محمد جزایری‌، می‌توان‌ اضافه‌ کرد که‌ طبق‌ گزارش‌ شوشتری‌ در تحفه ‌العالم‌، سید نعمت‌اللّه‌، نوه خود (عبداللّه‌) را دیده‌ است‌ که‌ این‌ گزارش‌ با توجه‌ به‌ درگذشت‌ سید نعمت‌اللّه‌ در ۱۱۱۲ با تولد عبداللّه‌ در ۱۱۱۴ سازگار نیست‌.

خاندان

جدّاو، سید نعمت‌اللّه‌ جزایری‌ (متوفی‌ ۱۱۱۲) و پدرش‌ سید نورالدین‌ جزایری‌ (متوفی‌ ۱۱۵۸) بود.

تحصیلات

نورالدین‌ که‌ آثار تیزهوشی‌ را در فرزندش‌ عبداللّه‌ دید، از سه‌ چهار سالگی‌ به‌ تعلیم‌ او پرداخت‌ و علوم‌ بسیاری‌ از جمله‌ ادبیات‌ عرب‌، تفسیر، حدیث‌ و فقه‌ را به‌ او آموخت‌. گفته‌اند که‌ جزایری‌ تا شانزده‌ سالگی‌ همه علوم‌ شرعی‌ و دینی‌ را فراگرفت‌. عبداللّه‌ پس‌ از فراگیری‌ مراحل‌ نخست‌ علوم‌ دینی‌ در زادگاهش‌ به‌ اصفهان‌، فارس‌، خراسان‌، آذربایجان‌ و برخی‌ ممالک‌ آسیای‌ صغیرسفر کرد و از دانشمندان‌ بسیاری‌ بهره‌ برد.

او علاوه‌ بر علوم‌ ادبی‌ و شرعی‌ به‌ فراگیری‌ علومی‌ چون‌ حکمت‌، ریاضیات‌، نجوم‌، هیئت‌ و طب‌ پرداخت‌ و در آن‌ها مهارت‌ یافت‌. استادان‌ مهم‌ جزایری‌ علاوه‌ بر پدرش‌، عبارت‌ بودند از: سید احمد بن‌ محمدمهدی‌ شریف‌ خاتون‌آبادی‌ ریاضیدان‌ و عالم‌ هیئت‌ محمدرفیع‌الدین‌ گیلانی‌ مشهدی‌، یعقوب‌ بن‌ ابراهیم‌ بختیاری‌ حُوَیزی‌، نظر علی‌ بن‌ محمدامین‌ زجاج‌ تُستَری‌، میر صدرالدین‌ رضوی‌ قمی‌ و عبداللّه‌ بن‌ کرم‌اللّه‌ حویزی‌.

برخی‌ از مشایخ‌ حدیثی‌ جزایری‌ این‌ اشخاص‌ بودند: پدرش‌ که‌ عبداللّه‌ از او اجازه‌ای‌ عام‌ داشت‌، محمدحسین‌ خاتون‌آبادی‌، رضی‌الدین‌ بن‌ محمد عاملی‌ مکی‌ و نصراللّه‌ بن‌ حسین‌ موسوی‌ حائری‌.

فعالیت علمی و اجتماعی

سید عبداللّه‌ جزایری‌ پس‌ از درگذشت‌ پدرش‌ در ۱۱۵۸، مناصب‌ شرعی او را در شوشتر برعهده‌ گرفت‌ که‌ از آن‌ جمله‌ افتا و امامت‌ جمعه‌ و جماعت‌ و نیز تدریس‌ علوم‌ دینی‌ بود.

سیدنورالدین جزایری

نام‌ صحیح‌ وی‌ نورالدین‌ است‌ ^[۱] [۲] اما، برخی‌ تذکره‌نویسان‌ به‌ اشتباه‌ نام‌ او را علی‌ و لقبش‌ را نورالدین‌ ذکر کرده‌اند. ^{[۳] [۴] [۵]}
منشأ این‌ اشتباه‌، خوانساری‌ است‌ که‌ احتمالاً وی‌ را با سیدنورالدین‌ علی‌بن‌ علی‌بن‌ حسین‌بن‌ ابی‌الحسن‌ موسوی‌ عاملی‌ (متوفی‌ ۱۰۶۸) خلط‌ کرده‌ است‌. ^[۶]
نورالدین‌ در ۱۰۸۸ در شوشتر به‌دنیا آمد. ^[۷] [۸]
وی‌ بزرگ‌ترین‌ فرزند سید نعمت‌اللّه‌ جزایری‌ ، محدّثِ نام‌ آور شیعی‌، بود.

آثار

نورالدین‌ در فقه‌ و حدیث‌ و لغت‌ ، کتابها و رساله‌های‌ متعددی‌ نوشته‌ است‌، از جمله‌: اخلاق‌ سلطانی‌، در شرح‌ و ترجمه فارسی‌ باب‌ طهارت‌ کتاب‌ النخبه فی‌ الحکمه العملیه و الاحکام‌ الشرعیه تألیف‌فیض‌ کاشانی‌ ، که‌ آن‌ را به‌ فرمان‌ شاه‌حسین‌ صفوی‌ به‌ فارسی‌ ترجمه‌ و شرح‌ کرده‌ است‌ ^{[۴۶] [۴۷] [۴۸]} انشاء الصلوات‌ و التحیات‌ باقتباس‌ آیه ‌النور یا دوازده‌ امام‌ ، ^{[۴۹] [۵۰]} که‌ رساله‌ای‌ مختصر درصلوات‌ بر چهارده‌ معصوم‌ علیهم‌السلام‌ است‌ و عبداللطیف‌ شوشتری‌ ^[۵۱] و محمدعلی‌ کشمیری‌ ^[۵۲] تمام‌ آن‌ را نقل‌ کرده‌اند؛ تحفه ‌الاولیاء فی‌ ترجمه‌ قصص‌ الانبیاء و المرسلین‌ الموسوم‌ بالنورالمبین‌، که‌ ترجمه‌ای‌ از قصص‌ الانبیاء سیدنعمت‌اللّه‌ جزایری‌ است‌، شامل‌ یک‌ مقدمه‌ و ۳۲ باب‌ ^{[۵۳] [۵۴]} ترجمه حدیث‌ وصیت‌ هشام‌ ^{[۵۵] [۵۶] [۵۷]} حلّ بعض‌ الاحادیث‌ المشکله یا حل‌ الاخبار، در شرح‌ و بیان‌ برخی‌ احادیث‌ مشکل‌ ^{[۵۸] [۵۹] [۶۰]} الرساله الطهوریه یا رساله‌ فی‌ احکام‌ الطهارات‌، که‌ آن‌ را به‌ دستور شاه‌حسین‌ صفوی‌ نوشته‌ است‌ ^{[۶۱] [۶۲] [۶۳]} السیفیه، رساله‌ای‌ مختصر در قالب‌ معماست‌ که‌ آن‌ را در پاسخ‌ به‌ الرساله القوسیه اثر کمال‌الدین‌ اسماعیل‌ اصفهانی‌ (متوفی‌ ۶۳۹) ^[۶۴] نگاشته‌ و در پایان‌ کتاب‌ فروق‌ اللغات‌ آورده‌ است‌ ^[۶۵] کتابی‌ ناتمام‌ در نحو که‌ در آن‌ به‌ تفصیل‌ به‌ مباحث‌ دانش‌ نحو پرداخته‌ است‌. ^{[۶۶] [۶۷]}
سیداحمد حسینی‌ اشکوری‌، ^[۶۸] رساله اضداد لغوی‌ را در زمره تألیفات‌ نورالدین‌ بر شمرده‌ است‌.
این‌ رساله‌ به‌ فارسی‌ است‌ و در آن‌ گزیده‌ای‌ از اضداد رضی‌الدین‌ صَغانی‌ (متوفی‌ ۶۵۰) آمده‌ است‌.
این‌ رساله‌ به‌ درخواست‌ نواب‌ مهرعلی‌خان‌ ترجمه‌ و تدوین‌ شده‌ است‌.
البته‌ در بخش‌ پایانی‌ کتاب‌ فروق‌اللغات‌، فصلی‌ مستقل‌ با عنوان‌ اضداد منقول‌ از رضی‌الدین‌ صغانی‌ ملحق‌ شده‌ که‌ به‌ عربی‌ است‌.

شاگردان

نورالدین‌ شاگردان‌ بسیاری‌ پرورش‌ داد که‌ در کتابهای‌ تراجم‌ به‌شماری‌ از آن‌ها اشاره‌ شده‌ است‌، ^{[۴۰] [۴۱]} از آن‌ جمله‌اند:
چهار تن‌ از فرزندانش‌ یعنی‌ حسین‌ و مرتضی‌ و رضی‌ و به‌ویژه‌ عبداللّه‌ ^[۴۲] نصراللّه‌ حائری‌، از مشاهیر عالمان‌ کربلا ، که‌ نورالدین‌ در شوال‌ ۱۱۵۴ به‌ وی‌ اجازه حدیث‌ داد ^[۴۳]علی‌بن‌ علی‌ نجار شوشتری‌، از عالمان‌ و پارسایان‌ شوشتر، که‌ سید عبداللّه‌ جزایری‌ ^[۴۴] از وی‌ بسیار تجلیل‌ کرده‌ است‌؛ و خواجه‌افضل‌بن‌ خواجه‌علی‌ شوشتری‌ (متوفی‌ ۱۱۵۴) که‌، به‌ نوشته عبداللّه‌ جزایری‌، ^[۴۵] درعلم‌ موسیقی‌ و تألیف‌ نَغَمات‌ بی‌نظیر بوده‌ است‌.

وفات

وی‌ در شب‌ ششم‌ ذیحجه ۱۱۵۸ در شوشتر درگذشت‌ و، مطابق‌ وصیتش‌، در جوار مسجدجامع‌ به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.
آرامگاهش‌ در آن‌ شهر زیارتگاه‌ است‌.