وقتی مجبوری دائم عذرخواهی کنی

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، روایت حدیثی در کتاب تحف العقول صفحه ۲۴۸- بحارالانوار، جلد ۷۵، صفحه ۱۲۰ آمده است که ( امام حسین علیه السلام) می‌فرمایند:

إِیَّاکَ وَ مَا تَعْتَذِرُ مِنْهُ فَإِنَّ الْمُؤْمِنَ لَا یُسِیی‌ءُ وَ لَا یَعْتَذِرُ وَ الْمُنَافِقُ‌ کُلُّ یَوْمٍ‌ یُسِیی‌ءُ وَ یَعْتَذِرُ

کاری نکن که مجبور شوی از آن معذرت خواهی کنی. پس انسان مؤمن کار بدی انجام نمی‌دهد و در نتیجه معذرت خواهی هم نمی‌کند؛ ولیکن شخص منافق هر روز کار زشت انجام می‌دهد، همواره معذرت خواهی می‌کند.

شرح این حدیث را بر اساس درس‌های آیت الله آقامجتبی تهرانی در زیر بخوانید:

اَعُوذُ بِالله مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ. بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیمِ

روایت از امام حسین صلوات الله علیه، منقول است که حضرت فرمودند: بپرهیز از عملی که بعد از او پشیمان شوی و بخواهی پوزش بطلبی. «إِیَّاکَ وَ مَا تَعْتَذِرُ مِنْهُ» بپرهیز از عملی که بخواهی بعدش پوزش بطلبی.

«فَإِنَّ الْمُؤْمِنَ لَا یُسِی‌ءُ وَ لَا یَعْتَذِرُ» شخصی که مؤمن است خلاف نمی‌کند، گناه نمی‌کند بعد هم پوزش، قهراً نمی‌طلبد، چون بد که نکرده است.

«وَ الْمُنَافِقُ‌ کُلُّ یَوْمٍ‌ یُسِیی‌ءُ وَ یَعْتَذِر» ولی منافق این طور است هر روز، هر روز دستش آلوده می شود به گناه و خلاف کاری بعد هم چیه؟ پوزش می‌طلبد.

حالا می‌خواستم این را عرض کنم: یک وقت هست به این که گاهی پیش می‌آید، این تعبیری که امام حسین علیه السلام دارد «کُلُّ یَوْمٍ‌» این تعبیر «کُلُّ یَوْمٍ‌» است. یک وقت هست نه، این نیست؛ بد عمل کردن، گناه کردن، خلاف کردن ملکه‌اش شده. درست است؟ یک وقت آدم، مثلاً غفلتی می‌کند، یک وقت اشتباه نکنید،ها! آدم یک وقت غفلت بکند، خلاف بکند خب بعدش هم چکار می‌کند هان؟! در باب توبه هم داریم دیگر. می خواستم بگویم این منافات با توبه ندارد،ها! این مطلب، یک چیز دیگری است. در باب توبه، انسان غفلتی کرده گناهی ازش سر زده بعد هم توبه می‌کند و از خدا هم معذرت خواهی می‌کند. یا نسبت به دیگری هم که باشد، هان؟! خلافی کرده باشد، معذرت خواهی می‌کند. این گاهی است، به قول ما یک وقت هست استمراری است. نگاه کنید! «وَ الْمُنَافِقُ‌ کُلُّیَوْمٍ‌ یُسِیی‌ءُ وَ یَعْتَذِرُ» این ملکه‌اش هست خلاف کاری. درست؟ بعد هم چیه؟ مرتّب هم معذرت خواهی می‌کند. توجّه می‌کنید چه می‌گویم؟ معنایش چی چیه؟ آن معذرت خواهی، معذرت خواهی نیست اصلاً؛ گوش می‌کنید؟ او نیست، این ملکه‌اش شده گناه نعوذبالله، توجّه می‌کنید؟ این خلاف کاری. حضرت می‌فرماید: مؤمن هیچ‌گاه گناه ملکه اش نمی شود، خواستم این را عرض بکنم. منافق است که این طور است. توجّه می‌کنید چه می‌خواهم بگویم؟ مؤمن هیچ‌گاه گناه ملکه‌اش نمی شود که پیوسته هی گناه بکند بعدش هم اَتُوبُ اِلَی الله، ها! به درد چیه؟ نمی‌خورد. توجّه کنید چه عرض کردم. مسئله این است: انسانی که مؤمن است، ایمان به مبدأ و معاد دارد هیچ گاه خلاف کاری ملکه‌اش نخواهد شد. توجّه می‌کنید؟ این یک مطلب است.

مطلب دیگر بحث حب به گناه است که آن یک بحث جدایی است اصلاً، توجّه کنید! منشأش هم همان است، هیچ‌گاه مؤمن، حبّ به گناه هم پیدا نمی‌کند، اصلاً و ابداً که گناه را دوست بدارد. گفتم غفلت ممکن است بکند، گناه بکند؛ اما حبّ به گناه ندارد. اما منافق این جور نیست، گناه را دوست دارد، می‌فهمی؟ این است که ملکه‌اش شده، این است که ملکه‌اش شده. توجّه کنید.

لذا حضرت می‌فرماید: می‌گوید: بپرهیز. حالا این چرا اوّل این را می‌فرماید؟ «إِیَّاکَ وَ مَا تَعْتَذِرُ مِنْهُ» بپرهیز، یعنی مراقب باش خلاف کاری ملکه تو نباشد که بعد هی بخواهی بعدش چکار کنی؟ معذرت خواهی کنی که این معذرت خواهی مفید نیست.