توصیه‌های مهم حضرت علی(ع) به خواص جامعه
استاد دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه با اشاره به مسئولیت سنگین خواص در جامعه، گفت: حضرت علی(ع)، خواص را به پرهیز از دنیادوستی و دوری از هواهای نفسانی توصیه فرمودند، این در حالی است که برخی برای ثروت و قدرت و دنبال‌کننده بیشتر همه اخلاقیات را زیر پا می‌گذارند.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا میرزایی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه، در نشست علمی «ویژگی‌های اخلاقی خواص جامعه اسلامی از منظر نهج‌البلاغه» با بیان اینکه مقام معظم رهبری آینده انقلاب در قالب ۵ مرحله تبیین فرمودند که آخرین آن تمدن اسلامی است، گفت: ایشان هفت توصیه در مورد شاخصه‌های تمدن دارند که با علم شروع شده و دومی آن معنویت و اخلاق است. یعنی یکی از مهمترین مؤلفه‌های تمدن اسلامی، بحث اخلاق است. یکی از مهمترین تفاوت تمدن اسلامی با غرب هم در این است زیرا علم و عقلانیت در غرب هم وجود دارد.
بنابر روایت ایکنا، وی با بیان اینکه حاکمان باید منش و روش اخلاقی و معنوی داشته باشند زیرا به تعبیر ایشان اخلاق و معنویت با بخشنامه و قانون ایجاد نمی‌شود، افزود: در مورد رابطه میان اخلاق و سیاست، دو نگاه عمده وجود دارد؛ یکی اخلاق را در خدمت سیاست و دیگری سیاست را در خدمت اخلاق؛ نگاه درست آن است که سیاست باید با محوریت اخلاق باشد ولی در حاکمیت لیبرالیستی، اخلاق در خدمت سیاست و به مثابه یک ابزار است مثلا ماکیاولی گفته است اخلاق و مذهب آلت دست زمامدار است و فریب و زور و تزویر در ملاحظات سیاسی، اساسی است. هابز هم معتقد به جدایی قدرت روحانی و قدرت سیاسی و تابعیت مذهب از سیاست است و کلیسا باید مطیع زمامدار سیاسی باشد. او به استبداد و قدرت مطلقه حاکم معقتد است و می‌گوید رعایا حق ندارند حاکم را به کیفر برسانند و حق داوری در مورد عقاید و نظرات در اختیار او هست.
میرزایی اضافه کرد: در برابر این اندیشه، سیاست با محوریت اخلاق و در خدمت اخلاق است و در تزاحم هم اولویت با اخلاق است. این مسئله در حاکمیت پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) کاملاً مشهود است؛ علی(ع) فرمودند اگر همه عالم را به من بدهند که یک دانه را از مورچه با ظلم بگیریم نخواهم کرد. رهبر انقلاب همه ما را به مراجعه به نهج‌البلاغه توصیه فرموده و فرمودند: دولت اسلامی که بتواند مقاصد ملت ایران و انقلاب را تامین کند آن است که ویژه خواری و کم‌کاری و بی اعتنایی به مردم و میل به اشرافیت و فساد نباشد و همه اینها در تعالیم نهج‌البلاغه وجود دارد.
تعریف خواص
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه خواص، کسانی هستند که به نوعی مرجعیت اجتماعی و فکری دارند ولو اینکه مسئولیتی هم داشته باشند از جمله سلبریتی‌ها، گفت: علمای دینی، تحصیل‌کردگان دانشگاهی و صنعتگر و هنرمندان و … هر کدام می‌توانند خواص باشند مثلا یک ورزشکار و یا هنرمند گاهی چندین میلیون دنبال‌کننده دارد.
میرزایی با بیان اینکه اولین ویژگی برای خواص، داشتن تقوا به عنوان ملکه نفسانی است و این ملکه کاری می‌کند که فرد در برابر گناه، واکسینه می‌شود، اظهار کرد: این تقوا در حوزه سیاسی هم خود را نشان می‌دهد؛ اینکه فرد عادی تقوا داشته باشد لازم است ولی یک مسئول و مدیر و سلبریتی و مرجع اجتماعی باید تقوای سیاسی داشته باشد و نداشتن این تقوا، آثار سوئی در جامعه دارد. بنابراین تقوا مهمترین عامل درونی برای یک فرد مسئول و اهل سیاست است. حضرت علی(ع) به کارگزاران خود به عنوان خواص توصیه به تقوا فرموده‌اند.
وی ادامه داد: در نامه به محمدبن ابی بکر یعنی نامه ۲۷ فرمودند بر تو سزاوار است با خواسته‌های دل مخالفت کنی هرچند ساعتی از عمر تو باقی نباشد، خدا را از خود به خشم نیاور و بدان خشنودی خدا جایگزین هر چیزی هست ولی هیچ چیزی جایگزین خشنودی خدا نیست.
میرزایی افزود: گاهی می‌بینیم در دولت اسلامی ما، یک مسئولی یک قانون الهی و حکم الهی را برای جلب رضایت مردم تعطیل می‌کند؛ حضرت علی(ع) فرمودند من تو را بر بزرگترین سپاه خودم فرمان‌روا قرار دادم و اگر یک ساعت از عمر خودت باقی مانده باشد اولویت تو باید دین و رضایت خدا باشد و برای رضایت مردم دنبال نافرمانی خدا نباشی. حضرت به مالک هم در نامه ۵۳ او را به ترس از خدا فرمان می دهد و اینکه اطاعت خدا را بر دیگر کارها مقدم دارد و آنچه در کتاب خدا آمده، از واجبات و سنّت‌ها را پیروی کند، دستوراتی که جز با پیروی آن رستگار نخواهد شد، و جز با نشناختن و ضایع کردن آن جنایتکار نخواهد شد.
یاد قیامت؛ عاملی برای تقویت تقوا
وی با بیان اینکه موضوع مورد تأکید دیگر برای خواص، یاد مرگ و قیامت است، تصریح کرد: هر فردی باید نسبت به اعمال خود در قیامت پاسخگو باشد؛ در بیانات امام علی(ع)، ریشه عصیان و گناه را فراموشی مرگ می‌دانند؛ حضرت فرمودند: عمروعاص کسی است که فراموشی آخرت او را از گفتن حق باز داشت و او مصر را به عنوان رشوه گرفت و به معاویه خدمت کرد.
وی با بیان اینکه عبرت‌آموزی از گذشتگان از دیگر توصیه‌های حضرت به نخبگان و خواص است، افزود: حضرت فرمودند شما قبل از آن که مایه عبرت دیگران شوید از گذشتگان پند و عبرت بگیرد. دنیای نکوهیده را رها کنید قبل از آن که دنیا شما را رها کند. مسئولیت در نظام اسلامی مثلا ریاست جمهوری نهایتا یک دوره چهار ساله و یا دو دوره است و نمی‌ارزد انسان برای این مدت آخرت خود را خراب کند. امام علی(ع) فرمودند: به گذشتگان بنگرید و عهده‌دار چیزی باشید که عامل عزت آنان بود و دشمنان را از سر راه برداشت و نعمات فراوان در اختیار آنان قرار داد و بر وحدت و همدلی بودند.
پرهیز دادن از دنیادوستی و هوای نفس پرستی
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه حضرت، خواص را به پرهیز از دنیادوستی و اتباع از هواهای نفسانی توصیه فرمودند، اظهار کرد: برخی برای ثروت و قدرت و دنبال‌کننده بیشتر همه اخلاقیات را زیر پا می‌گذارند؛ در قرآن کریم فرموده است: قُلْ إِنْ کَانَ آبَاؤُکُمْ وَأَبْنَاؤُکُمْ وَإِخْوَانُکُمْ وَأَزْوَاجُکُمْ وَعَشِیرَتُکُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَهٌ تَخْشَوْنَ کَسَادَهَا وَمَسَاکِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْکُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّیٰ یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ؛ بگو: اگر پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و همسرانتان و خویشانتان و اموالی که فراهم آورده‌اید و تجارتی که از بی رونقی و کسادی‌اش می‌ترسید و خانه‌هایی که به آنها دل خوش کرده‌اید، نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راهش محبوب ترند، پس منتظر بمانید تا خدا فرمان عذابش را بیاورد و خدا گروه فاسقان را هدایت نمی‌کند.
وی افزود: حضرت هم فرمودند که دنیادوستی باعث کوردلی می‌شود و دنیا نهایت انسان‌های کوردل است ولی انسان آگاه به دنیا دل نمی‌بندد و انسان بینا برای آخرت توشه فراهم می‌کند؛ ایشان دنیا را متجر اولیاء الهی می‌داند. ایشان در مورد مغیره بن شعبه از یاران نزدیک معاویه دارد؛ حضرت به عمار فرمودند مغیره را رها کن زیرا او از دین به مقداری که او را به دنیا نزدیک کند بسنده کرده است یعنی دینداری او هم برای رسیدن به دنیاست؛ در انقلاب اسلامی هم کم نبودند افرادی که دین را رها و سراغ دنیا رفتند.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: طلحه و زبیر هم دو فردی بودند که با ایجاد جنگ جمل، گرفتار دنیادوستی شدند؛ در این جنگ ۱۷هزار مسلمان کشته شد؛ در منابع اهل سنت داریم که زبیر۱۱ خانه در مدینه و خانه‌هایی در کوفه و بصره و چهار زن با مهریه ۱۲۰۰ در هم داشتند و یا طلحه روزانه هزار دینار درآمد از املاک خود داشت و بعد از مرگ او طلاهای به جای مانده از طلحه بالغ بر ۳۰۰ بار شتر بوده است.
میرزایی با بیان اینکه ریاست‌طلبی هم از آفات بسیار بزرگ است و فرد ریاست‌طلب مورد لعن الهی است و حتی اگر برای آن برنامه‌ریزی هم بکند ملعون است، گفت: گاهی انسان خودش دنبال مسئولیت نیست ولی جامعه توانمندی او را می‌بیند لذا باید بپذیرد ولی گاهی فرد خطوط قرمز دینی را زیرپا می‌گذارد تا قدرت به دست بیاورد. برخی در انتخابات نسبت‌های ناروایی در انتخابات به رقبای خود می‌زنند تا قدرت کسب بکنند و جالب اینکه گاهی با این تهمت‌ها به قدرت هم نمی‌رسند چنان چه در انتخابات قبل از این دوره رخ داد.
