به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، بنابرآنچه ایکنا روایت میکند، همسرداری امام علی(ع) درواقع یک الگو و سبک زندگی صحیح است که میتواند نقشه راهی برای همه ما در مسیر همسرداری و مدیریت خانه و خانواده باشد. شیوه رفتاری حضرت با همسر و خانواده، دارای ابعاد عاطفی، اجتماعی و اقتصادی است، برای بررسی این موضوع مسعود رستنده، مدرس علوم دینی در دانشگاههای همدان گفتوگویی کرده است که مشروح آن را در زیر میخوانیم:
در ابتدای امر درباره جایگاه و منزلت امام علی(ع) نزد خداوند بفرمایید.
حدیث شریف قدسی در شأن امام علی(ع) وجود دارد و آن اینکه خداوند متعال میفرماید: «اگر همه مردم بر دوستی و محبت علی بن ابیطالب(ع) متحد میشدند آتش را نمیآفریدم.»
در زیارات نیز آمده است: «السَّلامُ عَلَیکَ یا میزانَ الاعمالِ»؛ آری حضرت معیار و میزان اعمال انسانها در روز قیامت هستند. یعنی هر عملی که به اعمال امام نزدیک باشد مورد پذیرش است. براساس این احادیث و ادعیه جایگاه و منزلت امام علی(ع) شناخته میشود که البته یکی از مهمترین راههای شناخت ایشان مراجعه به نهجالبلاغه است.
حضرت در حکمت ۸۲ نهجالبلاغه اینگونه میفرماید: «شما را به پنج چیز سفارش میکنم که اگر برای بهدست آوردن آنها بر شتر سوار شوید و تند بتازید، شایسته است، اول اینکه هیچ کس از شما جز به پروردگار خود امیدوار نباشد، هیچ کس جز از گناه خود نترسد، هیچ کس از شما اگر چیزی را از او پرسیدند که نمیداند، حیا نکند و صریحاً بگوید: نمیدانم و اگر کسی از شما چیزی را نمیدانست از فراگرفتن آن خجالت نکشد و بر شما باد که صبر و استقامت پیشه کنید، زیرا صبر و استقامت، برای ایمان همچون سر است برای تن»؛ بنابراین با مراجعه به حکمتها و نامههای ایشان است که بهخوبی میتوانیم نسبت به ایشان شناخت پیدا کنیم و جایگاه و منزلت ایشان را دریابیم.
به نکات تربیتی و اخلاقی در شیوه همسرداری ایشان اشاره بفرمایید.
همسرداری حضرت علی(ع)، یکی از ابعاد مهم زندگی آن حضرت است که نشاندهنده ویژگیهای بارز اخلاقی و رفتاری ایشان بهعنوان یک شوهر و پدر است. برخی از این ویژگیها عبارتند از احترام و محبت؛ حضرت علی(ع) به همسران خود احترام میگذاشت و محبت را در خانواده گسترش میداد. این ویژگی باعث ایجاد محیطی آرام و محبتآمیز در خانواده میشد.
برابری و عدالت نیز یکی دیگر از ویژگیهای شخصیتی ایشان بود، آن حضرت در برخورد با همسران خود عدالت را رعایت میکرد و هیچ کدام را نسبت به دیگری ترجیح نمیداد. این موضوع نشانهای از توجه به احساسات و نیازهای همسرانش بود.
حمایت عاطفی و معنوی را به وفور در شخصیت حضرت علی(ع) میبینیم. ایشان همواره در کنار همسران خود بود و به آنها در مراحل مختلف زندگی حمایت عاطفی و معنوی میکرد. ایشان به مشکلات همسرانش گوش میداد و در حل آنها کمک میکرد. ایشان بهخوبی خانواده را مدیریت میکرد و نگران بسط و گسترش ارزشها و اصول اخلاقی در میان خانواده بود.
تعهد و وفاداری نیز از دیگر ویژگیهای ایشان بود؛ حضرت علی(ع) به وعدهها و تعهدات خود نسبت به خانواده پایبند بود و این وفاداری را در تمامی ابعاد زندگی خود نشان میداد.
آموزش و تربیت نیز از جمله ویژگیهای حضرت علی(ع) بود؛ ایشان به تربیت فرزندان خود اهمیت میداد و سعی میکرد آنها را بر مبنای اصول اخلاقی و اسلامی تربیت کند. این ویژگیها باعث شد تا حضرت علی(ع) بهعنوان یک الگو در همسرداری شناخته شود و زندگی آن حضرت بهعنوان یک نمونه موفق از روابط خانوادگی پایدار و سالم ارائه شود.
برخی از ویژگیهای همسرداری حضرت علی(ع) را بهصورت مصداقی بفرمایید.
در همسرداری امام علی(ع)، کمک به همسر از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار است. روزی رسول اکرم(ص) وارد خانه حضرت فاطمه(س) شد و دید که وی همراه با حضرت علی(ع) عدس پاک میکنند؛ پیامبر(ص) حضرت علی(ع) را تشویق کرد و فرمود: «ما مِن رَجُلٍ یُعیِنُ اِمرَئَتَهُ فی بَیتِها إلّا کانَ لَهُ بِکُلِّ شَعرَهٍ عَلَی بَدَنِهِ عِبادَهُ سَنَهٍ، صِیامُ نِهارِها وَ قِیامُ لَیلِها؛ هیچ مردی زنش را در کار خانه کمک نمیکند مگر آنکه خداوند به تعداد موهای بدن او عبادت یک سال، که روزها روزه گرفته و شبها، شبزندهداری کرده باشد ثواب به شوهر میدهد.»
یکی از عوامل سعادت و شادابی خانواده، تقسیم کار، و تعیین حدود و وظایف زن و شوهر است. در سبک همسرداری امام علی(ع) کارها با رویکردی منطقی بین زن و شوهر تقسیم شده است. حضرت علی(ع) با حضرت زهرا(س) در فکر تقسیم کار بود که رسول خدا(ص) چنین رهنمود داد: «کارهای داخل منزل با فاطمه(س) و کارهای بیرون منزل بر عهده علی(ع) باشد.»
حضرت فاطمه(س) با خوشحالی فرمود: «فَلا یَعلَمُ ما داخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ اِلاَّ الله؛ جز خدا کسی نمیداند که از این تقسیم کار تا چه اندازه خوشحال شدم.»
کوتاه آمدن در مسائل خانوادگی مانند خطای همسر و فرزندان و یا حساس نشدن در مقابل عادات و سلیقههای ناموزون اعضای خانواده، سعادت دنیا و آخرت و عزت و سربلندی در پی دارد و بنیان خانواده را از تزلزل و فروپاشی باز میدارد. خداوند در توصیف مؤمنان میفرماید: «آنان خشم خود را فرو میبرند، لغزشهای مردم را عفو میکنند و خداوند، نیکوکاران را دوست دارد.»؛ حضرت علی(ع) هم در توضیح این آیه فرمود: «در هر حال با همسرت مدارا کن و با او به شیوهای نیکو رفتار نما تا زندگی باصفا و آرامی داشته باشی.»
هنگامی که لحظه شهادت حضرت زهرا(س) نزدیک شد، درباره تشییع بدن، محل دفن و چگونگی غسلش به همسر خود حضرت علی(ع) سفارشهایی کرد. آن حضرت نیز وصیتهای همسرش را انجام داد. همچنین علی(ع) هنگام بیماری همسرش، مانند پرستاری دلسوز از او مراقبت میکرد.
امام سجاد(ع) از پدرش امام حسین(ع) نقل میکند: «وقتی حضرت زهرا(س) بیمار شد، به علی(ع) سفارش کرد جریان کسالت او را به کسی خبر ندهد. علی(ع) نیز چنین کرد و کسی را در جریان کسالت زهرا(س) قرار نداد و خود آن حضرت، پرستاری و مراقبت از همسرش را عهدهدار شد و اسماء نیز به او یاری میرساند. وقتی هنگام ارتحال فرا رسید حضرت زهرا(س) به شوهرش سفارش کرد که او عهدهدار مراسم تجهیز و دفنش شود، شبانه او را دفن کند و محل دفن را پنهان نگه دارد.
علی(ع) نیز چنین کرد؛ اما پس از دفن آن حضرت، حزن و اندوه فراوان، وی را فراگرفت و اشکهای مبارکش بر گونههایش جاری شد، سپس به مرقد مبارک پیامبر(ص) رو کرد و فرمود: سلام و درود من بر تو ای رسول خدا! و سلام دختر عزیزی که پس از رحلت به سرعت به تو پیوست! یا رسولالله! بر اثر مفارقت زهرا، توانم به ناتوانی و صبرم به کم صبری تبدیل شده. یا رسولالله! امانت از من گرفته شد! اما بدان که پس از این، دیگر حزن و اندوه من همیشگی است و شبها از فراق فاطمه، خواب به چشمم نخواهد آمد.»