فراهم کردن زمینه ورود شیعه به عصر غیبت، از اقدامات اساسی امامان شیعه (ع) بود، که همواره شیعیان را متوجه این امر می‌کردند، در این راستا امام هادی (ع) نیز اقداماتی انجام دادند.
به گزارش سفیر شوشتر، پانزدهم ذی‌الحجه مصادف است با ولادت امام ابوالحسن علی النقی(ع)؛ ملقب به امام “هادی”، دهمین پیشوای شیعیان درنیمه ذیحجه سال ۲۱۲ هجری در اطراف مدینه در محلی به نام “صریا” متولد گشت. آن حضرت و فرزند گرامی ایشان امام حسن(ع) به عسکریین شهرت یافتند، زیرا خلفای بنی عباس آنها را از سال ۲۳۳ به سامرا (عسکر) برده و تا آخر عمر پر برکتشان در آنجا، آنها را تحت نظر قرار دادند. امام هادی (ع) به لقبهای دیگری مانند: نقی، عالم، فقیه، امین و طیب شهرت داشت و کنیه مبارک ایشان ابوالحسن است.
پدر بزرگوارش “امام جواد (ع)” و مادرش بانوی گرامی” سمانه” است که بانویی با فضیلت و با تقوا بود. امام هادی (ع) در سن ۶ یا ۸ سالگی یعنی در سال ۲۲۰ هجری، پس از شهادت امام جواد (ع) به امامت رسید. مدت ۳۳ ساله امامت امام هادی (ع) با خلفای معتصم، واثق، توکل، منتصر، مستعن و معتز معاصر بود.عظمت شخصیت امام هادی (ع) به قدری زیاد است که دوست و دشمن را به اعتراف واداشته است.
برخی از اقدامات امام هادی (ع) در زمان امامت برای ورود به عصر غیبت:
زندگی امامان شیعه هرچه به عصر غیبت نزدیکتر می‌شد، با نظارت‌های شدید خلفای عباسی همراه بود و زمان امام هادی(ع) به عصر غیبت نزدیک بود و به همین دلیل ایشان از طریق وکلای خود با شیعیان، که در تمامی سرزمین‌های پهناور اسلامی آن روزگار پراکنده بودند، ارتباط داشت تا خیلی از شیعیان را از بلا‌تکلیفی نجات دهند.
یکی از اقدامات این امام بزرگوار ایجاد آمادگی فکری شیعیان جهت ورود به عصر غیبت بود، فراهم کردن زمینه ورود شیعه به عصر غیبت، از اقدامات اساسی امامان شیعه (ع) بود، که همواره شیعیان را متوجه این امر می کردند. در این راستا امام هادی (ع) هم اقداماتی انجام داده اند از جمله این اقدامات:
– بیان روایات فراوان در مورد فرا رسیدن و نزدیک بودن عصر غیبت.
– بشارت به ولادت حضرت حجت ومخفی بودن ولادت و هشدار این که مبادا مخفی بودن باعث تردید شما شیعیان گردد.
– کم کردن تماس مستقیم شیعیان با حضرت، به طوری که در سامرا مسائل شیعیان از طریق نامه یا نمایندگان حضرت پاسخ داده می‌شد؛ تا از قبل برای شرایط و تکالیف عصر غیبت و ارتباط غیر مستقیم با امام آمادگی داشته باشند.
– تأیید برخی از کتب فقهی و اصول روایی شیعه.
– ارجاع سؤالات شیعیان به وکلا و توجیه وکلا نسبت به پرسش های شیعیان؛ با توجه به انحرافات و شبهات آن روز مبارزه با انحرافات،تربیت نیرو و افراد شایسته،تقویت سازمان وکالت با توجه به لزوم ارتباط بین رهبری و پیروان و پراکندگی شیعیان در اقصی نقاط بلاد اسلامی و با وجود خفقان عباسی و لزوم حفظ شیعیان و از همه مهمتر با توجه به این‌که امام علیه السلام در حصر و تحت نظارت و کنترل بوده‌اند، خیلی از شیعیان در بلا تکلیفی به سر می‌بردند. به همین علت سازمان وکالت که به صورت مخفی شکل گرفته بود و از زمان امام صادق علیه السلام فعالیت خود را آغاز نمود، در دوران امام هادی علیه السلام نیاز به تمهیدات بیشتری داشت.
– همچنین تبیین مقام شامخ امامت از طریق زیارت غدیریه و زیارت جامعه.
مکتب‌های کلامی در زمان امام هادی (ع):
مکاتب متعدد به ویژه معتزله و اشاعره رواج یافته بود و نظریات کلامی فراوان در زمان امامت امام علی النقی (ع) جامعه اسلامی پدید آمده بود. مباحثی مانند جبر، تفویض، امکان یا عدم امکان رؤیت خدا، جسمیت خدا. بنابراین امام (ع) می‌بایست هدایت و رهبری فکری شیعیان را شدت می‌بخشید و آرا و نظریات مطرح شده را با استدلال‌های قاطع و محکم، باطل می‌کرد.
اکثر مناظرات امام، پیرامون موضوعات کلامی بود و در نهایت، برتری مبانی اعتقادی شیعه ثابت می‌شد. به عنوان مثال می‌توان به نامه امام در پاسخ سؤال مردم اهواز درباره موضوع جبر و تفویض اشاره کرد که به موجب آن، نظریه درست را که نه جبر است و نه تفویض، به اثبات رسید.
همچنین گروه باطل و منحرف غلات در دوران امامت امام هادی (ع) فعال، با افکار پوچ و بی اساس بودند و خود را شیعه معرفی می‌کردند. آنان درباره امام غلو می‌کردند و گاهی خود را منصوب از طرف امام قلمداد می‌کردند. بدین وسیله موجبات بدنامی شیعیان را فراهم می‌آوردند. امام هادی (ع) از این گروه تبری جسته و با آن مبارزه می‌کرد.
شهادت امام هادی(ع ):
امام دهم ، حضرت هادی(ع) در سال ۲۵۴هجری به وسیله زهر به شهادت رسیدند و در سامرا در خانه ای که تنها فقط فرزندش امام حسن عسکری(ع) بر بالین او بود معتمد عباسی امام دهم را مسموم کرد از این سال امام حسن عسکری(ع) پیشوای حق شد و بار تعهد امامت را بر دوش گرفت.
احادیث گهربار از امام هادی(ع):
* مسخره کردن و شوخی‌های – بی‌مورد – از بی‌خردی است و کار انسان های نادان می باشد.
* دنیا همانند بازاری است که عدّه ای در آن برای آخرت سود می‌برند و عدّه‌ای دیگر ضرر و خسارت متحمّل می‌شوند.
* تواضع و فروتنی چنان است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو آن کنند.
* علم و دانش بهترین یادبود برای انتقال به دیگران است، ادب زیباترین نیکی‌هاست و فکر و اندیشه آئینه صاف و تزیین کننده اعمال و برنامه‌هاست.
یکی از اصحاب از آن حضرت پیرامون معنای حِلم و بردباری سؤ ال نمود؟
حضرت در پاسخ فرمود: این‌که در هر حال مالک نَفْس خود باشی و خشم خود را فرو بری و آن را خاموش نمائی و این تحمّل و بردباری در حالی باشد که توان مقابله با شخصی را داشته باشی .
منبع: محمد جواد طبسی،حیاه الامام العسکری علیه السلام ، صص۳۲۵-۳۱۶ (با اندکی تصرف و تلخیص) اختیار معرفه الرجال، ص۵۱۹، (به نقل از تاریخ تشیع، ج۱، ص ۲۹۴) خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، صص ۱۳۵ ۱۳۴، (به نقل از تاریخ تشیع، ج۱، ص ۲۹۴) رسول جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص۵۱۳ مزارالبحار، به نقل از باقر شریف قرشی، زندگانی امام علی الهادی علیه السلام ، ص۱۶۸ منبع احادیث مسند الامام الهادی
