به گزارش سفیر شوشتر، مشکل کم آبی یکی از جدیترین مشکلات کشور است، به نوعی که همواره در ابتدای سال وزیران نیرو در دولت‌های مختلف و مسوولان مدیریت آب کشور اعلام می‌کنند که کم آبی به مرز هشدار رسیده و باید منتظر قطع آب باشیم. امسال نیز وزیر نیرو هشدار داده که ۱۲ استان کشور در معرض تهدید کم آبی و خشکسالی قرار دارد و حتی ممکن است آب آشامیدنی در لوله‌های انتقال آب درون شهری با کاهش فشار و قطع دوره‌ای روبه‌رو شود. اما اکنون سوال این است که آیا کمبود آب جدی است یا مشکل مدیریت در این بخش داریم؟ در این رابطه با تعدادی از نمایندگان مجلس گفت‌وگو کردیم.
در حوزه آب بی‌برنامه هستیم
سیدمحمد سادات ابراهیمی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه آب یکی از نیازهای بشر درهمه نقاط جهان است گفت: کاهش بارش باران در همه نقاط جهان وجود دارد که باعث مشکل کمبود آب می‌شود و ایران هم چون در منطقه گرم و خشک قرار دارد، از این قاعده مستثنی نیست.
نماینده شوشتر و گتوند در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه شرایط آبهای زیر زمینی و جاری در کشور ما غیر قابل قبول است گفت: در گذشته نیز به دلیل کارهای غیرکارشناسی با ایجاد سدهای مختلف در کشور و اتلاف منابع ملی برای سدهای غیر ضروری، دچار مشکل شدیم زیرا این سدها نتوانسته‌اند نزولات جوی را جمع‌آوری کنند و در برخی موارد بحران آفرین هم شده اند. در مورد آبهای جاری نیز نتوانسته‌ایم برنامه جامع و مدونی داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه البته کارهایی برای حفظ آب صورت گرفته که مثبت بوده است گفت: متاسفانه کارهای بسیاری در مورد آب و ساماندهی آن در کشور اتفاق افتاده که ناموفق بوده و باعث شده تا اکنون با شرایط عادی فاصله زیادی داشته باشیم.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس درمورد کارهایی که برای رفع مشکل کم آبی در کشور باید صورت بگیرد گفت: مکانیزه کردن کشاورزی، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و یک پارچه سازی اراضی می‌تواند به حل مشکل کم آبی کمک کند که باید به آن توجه جدی شود. وی گفت: برخی از محصولات کشاورزی را داریم که مصرف آب بسیاری دارند و به دلیل آنکه تولید آنها در کشور ما که با کمبود آب رو به رو است، مقرون به صرفه نیست و این محصولات با قیمت مناسب در کشورهای دیگر تولید می‌شود، می‌توانیم این محصولات کشاورزی را وارد کنیم که در واقع با وارد کردن این محصولات آب را وارد کشور کرده ایم که البته در این زمینه باید برنامه مشخصی را وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت اجرا کنند که هنوز در این زمینه ورود نکرده‌اند. سادات ابراهیمی افزود: باتوجه به شرایط خاصی که کشور ما دارد، بی برنامگی در زمینه آب زیان‌های جبران ناپذیری برای کشور ما دارد که یکی از آنها ساخت سدهای بیهوده بوده است. البته به تازگی وزیر نیرو در این زمینه قاطعانه ایستادگی کرده و نسبت به کارهای غیر کارشناسی که در زمینه ساخت سدهای غیر اصولی صورت گرفته، مقاومت می‌کند که این ستودنی است.
وی با تاکید بر اینکه جلوی زیان را هر وقت بگیریم، نفع است گفت: البته این قابل توجیه نیست که بخواهیم در برخی جاها قطعی آب داشته باشیم. اگر قرار باشد که پس ازگذشت ۳۵ سال از پیروزی انقلاب اسلامی قطعی آب داشته باشیم، واقعا جای تاسف دارد و بیانگر سوءمدیریت و بی برنامگی است که بخواهیم آب آشامیدنی مردم را قطع کنیم.
عضو کمیسیون کشاورزی با تاکید بر اینکه باید یک تصمیم‌گیری جدی در بحث مدیریت آب صورت بگیرد گفت: باید برنامه‌ریزی اصولی کنیم و نگاه بخشی و منطقه ای به موضوع آب داشته باشیم و از تفکرات قومی و منطقه‌ای دست برداریم. باید نگاه به آب یک نگاه ملی باشد. اگر این اتفاق بیفتد، به نظر می‌رسد که کشور ما این ظرفیت را دارد که از وضعیت فعلی فاصله بگیرد و نه تنها در مورد تامین آب مورد نیاز جمعیت فعلی، بلکه چندین برابر جمعیت فعلی نیز پاسخگو باشد.
سادات افزود: رفع مشکل کم آبی و تامین نیازهای مردم به مدیریت کلان کشور و به ویژه تصمیم‌گیران بستگی دارد، زیرا اگر آنها نتوانند درست مدیریت کنند، مشکلات کشور نه تنها به قوت خود باقی می‌ماند، بلکه تشدید هم خواهد شد و در اصل هر بلایی که بر سرکشورمان می‌آید، در اثر سوءتدبیر و ضعف مدیریتی کشور است.
از منابع موجود استفاده نمی‌کنیم
سیدشکرخدا موسوی نیز در این زمینه گفت: کم آبی مشکلی است که در طول چند سال گذشته گریبان کشور را گرفته است. نماینده اهواز خشکسالی را یکی از دلایل کم آبی در سال‌های اخیر می‌داند و می‌گوید: بخش عمده مشکل کم آبی برداشت بی‌رویه از آبهای زیر زمینی و حفر چاه‌های عمیق بوده است. امروزه هزاران حلقه چاه عمیق در نقاط مختلف کشور حفر شده که بسیاری از آنها در مناطق بسیار کم حفر شده که هرگز نباید اجازه حفر آن داده می‌شد.
وی با اشاره به اینکه براساس آمارهای موجود بیش از ۵۰ درصد از منابع آب زیر زمینی کشور کاهش پیدا کرده است گفت: باتوجه به بارش کم باران و تامین نشدن آب سفره‌های زیر زمینی، این مساله می‌تواند زنگ خطر جدی برای کشور باشد.
موسوی افزود: از یک سو کشور ما دچار کم آبی شده و از سوی دیگر همسایگان ما برداشته‌های بی‌رویه از آبهای جاری که وارد کشور می‌شوند، انجام داده‌اند به نوعی که کشور عراق برداشت بی‌رویه از رودخانه‌های دجله و فرات داشته و در آن سوی کشور هم شاهد قطع آب رودخانه هیرمند بوده‌ایم که این اقدامات باعث شده تا تالاب‌های ما خشک شود بطوریکه در جنوب اکنون شاهد هستیم تالاب هورالعظیم خشک شده و در شرق نیز دریاچه هامون چنین وضعیتی دارد. وی با تاکید بر اینکه خشکسالی موضوع مهمی است که نباید بی تفاوت از کنار آن گذشت گفت: رفع کم آبی باید در دستورکار مجلس و دولت قرار بگیرد تا بتوانیم آنرا حل کنیم و مهمتر اینکه باید به یک مساله ملی تبدیل شود. عضو کمیسیون کشاورزی با اشاره به اینکه کشور ما از مزیت بزرگ داشتن مرزهای آبی بسیار برخوردار است گفت: اکنون بیش از ۲۸۰۰ کیلومتر مرزهای آبی در کشور داریم که این مرزهای آبی شامل دریاهای آزاد از خلیج فارس و دریای عمان و دریای خزر می‌شود. باید برای همه اینها برنامه‌ریزی کنیم و آبهایی را که در اطراف کشورمان قرار دارد شیرین کنیم. اگر به درستی از آبها استفاده کنیم می‌توانیم تا اندازه‌ای مشکلات آبی کشور را کاهش دهیم. وی با تاکید بر اینکه آینده خوبی را برای آب کشور پیش بینی نمی‌کنیم گفت: بزرگان و مدیران ارشد در حوزه کشاورزی باید به صورت تخصصی به این معضل نگاه کنند. باید برای آب استفاده بهینه تعریف شود. باید برای آبهای جاری یک برنامه داشته باشیم و برای آبهایی که پشت سدها داریم یک برنامه جامع دیگر داشته باشیم. باید از آبهایی که پشت سدها داریم به نحو مطلوب استفاده کنیم در حالی که برای این مساله نیز برنامه درستی نداریم.
وی با تاکید بر اینکه سدهایی که در کشور احداث شده گاه توجیه منطقی ندارد گفت: بر روی رودخانه کارون ۱۸ سد طراحی شده که اقدامی بسیار غیر اصولی و غیر منطقی بوده و تاکنون ۸ مورد از این سدها به بهره برداری رسیده بدون آنکه توجیه اقتصادی داشته باشد.
موسوی با اشاره به اینکه احداث سد یا نیروگاه سه هدف عمده دارد گفت: هدف اول از احداث یک سد، احیای زمینهای زیر دست سدها برای کشاورزی، هدف دوم کنترل سیلابهایی است که خطرات جدی برای مردم و محیط ریست دارد و هدف سوم تولید برق است.این اهداف باید طبقه بندی شده باشد اما اکنون همه چیز برعکس شده است. یعنی تولید برق هدف اول احداث سدهاست و دو هدف دیگر فدای تولید برق شده است. عضو کمیسیون کشاورزی با تاکید براینکه امروزه مشکمل کمبود برق در کشور نداریم و حتی برق را صادر می‌کنیم گفت: وقتی به برق نیاز نداریم، چرا باید اولویت سدهای ما تولید برق باشد؟ باید مسوولان به این نتیجه برسند که آبهای پشت سدها را می‌توان برای نجات کشاورزی رها کرد و نگران تولید برق نبود تا کشاورزی را نجات بدهیم.
وی با طرح این پرسش که مگر رودخانه کارون چقدر تحمل دارد که بتواند آب این همه سد را تامین کند گفت: سد گتوند، سد شهید عباسپور، سد کارون ۳ و کارون چهار، سد بازوفت بر روی کارون احداث شده و سد کارون ۲ نیز در حال ساخت بود که اکنون به دلیل غیر منطقی بودن، ساخت آن متوقف شده است . البته سدهای خاکی بسیاری هم در مسیر کارون زده شده که خود این سدها هم مشکل ساز شده است. بنابراین وقتی از یک رودخانه به این صورت ظالمانه آب می‌گیریم، چه انتظاری داریم که زمینهای پایین دست این رودخانه و سدها آباد بماند و کشاورزی آن حفظ شود؟ موسوی با تاکید بر اینکه باید فکری اساسی برای مشکل کم آبی داشته باشیم گفت: واقعا حیف است که این همه آبهای آزاد پیرامون کشورمان باشد و ما از آنها استفاده نکنیم. با این همه آب در اطراف کشور نباید مشکل کم آبی داشته باشیم.
وی با یادآوری اینکه در سال‌های گذشته نیز شاهد بودیم که هر وزیری آمده، شوک قطع آب را به مردم وارد کرده و در پایان هم هیچ اتفاقی نیفتاده است گفت: این رفتار به صلاح مردم نیست. اغلب مسوولان مرتبط با این حوزه، در ابتدای سال و اوایل بهار این هشدار را به مردم داده اند که باخطر کمبود آب رو به رو هستیم و پس ازگذشت چند ماه، در برابر دوربین تلویزیون گفته اند که ما مدیریت کردیم و آب را جیره بندی نمی‌کنیم و نگران نباشید. این رفتار بسیاری بدی است.
موسوی از وزرای دولت‌های حال و آینده خواست تا آب را مدیریت کنند و گفت: بهتر است به جای آنکه ناامیدی به مردم بدهیم، آب را مدیریت کنیم. اگر کشاورزی ما مشکل دارد، آب را برای تامین کشاورزی از پشت سدها رها کنیم یا روش‌هایی را در پیش بگیریم که کمتر برای مردم نگرانی ایجاد کنیم.
مشکل مدیریتی داریم
مجید جلیل سرقلعه یکی از نمایندگانی است که بارها به دلیل کمبود آب در استان و حوزه انتخابیه‌اش به مسوولان تذکر داده است. وی با ابراز تاسف از کم آبی و مشکلاتی که برای مردم پیش آمده است گفت: استان چهارمحال و بختیاری در اوج بارشها که حدود ۸ سال پیش بود و هیچ مشکلی نداشتیم، حدود ۱۰ درصد آب مورد نیاز کشور را تامین می‌کرد اما اکنون که خشکسالی شده، این آب به یک سوم کاهش پیدا کرده است. وی با اشاره به اینکه چهار محال و بختیاری در ارتفاعات قرار دارد گفت: به دلیل آنکه آبهای زیر زمینی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است، ناچاریم که از آبهای جاری برای مصرف استفاده کنیم و باید از آبهای رودخانه‌ها و سدها استفاده کنیم که متاسفانه زیر ساخت ذخیره سازی آن وجود ندارد.
نماینده لردگان با تاکید براینکه در استان ما زیر ساخت لازم برای تامین آب وجود ندارد گفت: اکنون در استان چهارمحال و بختیاری به اندازه ای شرایط اسف بار است که به بیش از ۱۰۰ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود. وی با اشاره به اینکه آب به اندازه کافی در استان ما وجود دارد گفت: بحث اصلی ما این نیست که آب نداریم، بلکه بحث بر سر آن است که نتوانسته‌ایم زیر ساخت‌های لازم برای ذخیره سازی آب را ایجاد کنیم و هر چه در این استان آب در اثر بارشها در فصل زمستان و پاییز و بهار داشته باشیم، به صورت جاری از استان خارج می‌شود که همین امر باعث شده تا در کشاورزی هم مشکل پیدا کنیم.
جلیل سرقلعه با ابراز تاسف از اینکه هیچ نظمی در برنامه ریزی وجود ندارد گفت: اکنون در بسیاری از استانها به اندازه‌ای سد ساخته شده که زمینهای کشاورزی را تهدید می‌کند و در استان چهارمحال و بختیاری حتی یک سد وجود ندارد. ما مشکل کم آبی نداریم بلکه مشکل سوءمدیریت را داریم. با همین شرایط خشکسالی هم اکنون بیش از ۷ درصد آب کشور در استان چهار محل و بختیاری وجود دارد اما مدیریت نمی‌شود.
نماینده لردگان با ابراز تاسف از اینکه آبهای چهار محال و بختیاری مدیریت نمی‌شود گفت: تصور کنید که این همه آب در استان ما وجود دارد که هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود و بدون آنکه نفعی برای کشور داشته باشد، بر روی زمین جاری می‌شود تا به خلیج فارس بریزد.
منبع:روزنامه مردم سالاری
